Artikel geschreven voor manlief Fred Int Panis, u allen bekend als de Antwerpse top PR-Man!

Dat de toeristische sector en de reisindustrie op de eerste rij stonden toen de hevigste Coronaklappen werden uitgedeeld wordt, denk ik, door niemand betwist.  En wellicht is het ook correct te stellen dat reis- en toerismeprofessionals zowat de laatsten zullen zijn als het erop aankomt terug 100% actief bezig te mogen zijn. Alhoewel zij daar beconcurreerd worden door de evenementenbranche, die niet nalaat die twijfelachtige eer op te eisen.

Hoe het ook zij, de dames en heren die het qua inkomen moeten hebben van het reisplezier van anderen staan voor lastige maanden, zo niet jaren. Er worden in de media dan ook – terecht – pogingen ondernomen om de toekomst van het reizen en het toerisme te schetsen of zelfs voorspellen. Over één zaak zijn publicisten en redacteuren, algemene – en vakjournalisten het eens: zoals het vóór 13 maart was wordt het nooit meer. Daarbij gaat het over alle aspecten van en spelers in het beroep: reisagenten en touroperators, reservatiesystemen en all-inclusive formules, car rental en cruise lines, stadsgidsen en luchtvaartspecialisten, hotelgroepen en MICE-marketeers.  Et j’en passe!  In deze moeilijke tijden is zowat iedereen op zoek naar – onthou deze uitdrukking, u gaat ze vanaf nu dikwijls tegenkomen – “het nieuwe normaal”.

Als eenvoudige maar niet afhoudende belangstellende zie ik dan ook met graagte doorwrocht journalistiek werk tegemoet dat mij hopelijk doet begrijpen wat dat “nieuwe normaal” zoal omvat.  Zeker als het over een regio zoals Marbella gaat en die zowel een reputatie torst als speeltuin voor de “happy few”, locatie van resorts en villa’s die de natte droom vertegenwoordigen van de gemiddelde Lotto-winnaar, als “refuge” voor artiesten van diverse pluimage of gepensioneerde ondernemers die hun spaarpotje goed beheerden.  En waar in het hoogseizoen een plaatsje op het strand even zeldzaam en bevochten is als een mondmasker in België twee maanden na de Corona-outbreak. Bij velen beter gekend als “Costa del Sol”. Wij zijn hier ook al ettelijke jaren gesetteld hetzij dan wel aan de andere kant van Málaga, in die iets minder fortuinlijke regio “Axarquia”.

Eén en al vanzelfsprekende aandacht bij het verschijnen van een 3-pagina’s lang artikel “Preparing for a new era of travel and tourism” door Andrew Forbes in de 24-30 april-editie van de prima gratis krant “Sur in English”, iedere vrijdag m’n welkome passe-temps voor regionaal nieuws.  De ondertitel vernauwt al enigszins het thema tot reële proporties: “Changing times“.  Local experts and entrepreneurs share their insights into holiday trends in the time of coronavirus”.  Lokale toerisme-ondernemers geven dus hun visie op de toekomst en op naar wat de toekomstige bezoeker van Andalucia op zoek is.  En dat is dus duidelijk iets anders dan voorheen, want “the travel sector, where sudden and dramatic changes, although damaging to this important part of the world economy, have become a catalyst for innovation”.  Dat belooft!

Om hierin klaarder te zien heeft Forbes professionals opgezocht die in Andalucia tot nu toe hun kostje verdienden met het verzorgen van het verblijf of de vakantie van, voornamelijk buitenlandse, toeristen. Die professionals blijken ofwel Spanjaarden te zijn, ofwel Engelstalige ondernemers die zich hier (Andalucia) meerdere jaren terug vestigden en een zaak begonnen.  

En wat zijn de conclusies van deze professionals?

Ten eerste voorspellen zijn dat het gemiddelde verblijf korter zal zijn.  En dat de vakantiegangers hun reis nog later, en dus nog dichter bij de vertrekdatum, zullen boeken. Vervolgens zien zij een trend naar meer “rural experiences, away from the crowds”. Er wordt gewandeld, er worden natuurlijke bronnen en, uiteraard, “witte dorpjes” ontdekt, er wordt wijn geproefd, en er wordt vooral gekookt! De mogelijkheden rond het proeven en bereiden van lokale specialiteiten zijn legio. Paps aan het fornuis wil wel eens uitpakken met eigen versies van albondigas of tapa’s!  Gastronomie is cultuur! De nieuwe (of herboren) Andaluciafan zoekt naar “culturally based and experience-focused travel”. Hij/zij identificeert zich bovendien met meer verantwoord en duurzaam toerisme en zoekt interactie met de “local community”. Met Pedro met de pet, dus, die maar wat graag een caña aangeboden krijgt van de vriendelijke buitenlandse gast.  En speciale adresjes weet.

Er is ook duidelijk een trend naar andere vormen van verblijf: de markt van “private holiday rentals” (huur-vakantiewoningen, dus) gaat explosief groeien. Tegelijk met die van de “campervan holidays”, de rijdende vakantiestudio. Het verschijnsel B&B is, alhoewel meer dan goed vertegenwoordigd in Andalucia, de auteur blijkbaar niet bekend.  Misschien toch even het platform www.Trips2Malaga.com raadplegen, Dear Sir?  

Een verhuurder van luxueuze villa’s ziet het zo: “There will be a tendency away from massive hotel resorts and cruises, towards more private home rentals and single-family residences as a “safer option”, at least until the nerves die down”. De toerismemarkt is post-corona dus zenuwachtig, kandidaat-reizigers hebben wellicht problemen ervaren met een boeking en zoeken een vorm van zekerheid.  Met heel het gezin een vakantiewoning huren speelt daarop in. “The intimacy and security of a family trip, staying in a single property and sharing travel experiences is set to be the “new normal”.   Daar heb je’m: het “nieuwe normaal”!  Terwijl dit gegeven in b.v. Toscane en Umbrië al decennia lang een geslaagd verdienmodel is voor de plaatselijke reisindustrie.

De vraag is of Forbes en zijn professionals hiermee een valabel beeld schetsen van een nieuwe toekomst voor het toerisme in Andalucia.  Mij lijkt het dat zij met hun uitbatingsschetsen voornamelijk mikken op de “meerwaardezoeker”.  Daar is niks mis mee, maar je houdt er geen duizenden medewerkers mee aan de slag. Het toeristisch model in Andalucia is steeds gebaseerd geweest op een eigen vorm van massatoerisme.  Zeker als we het hebben over de kust ten westen van Malaga en haar luchthaven tot net voorbij Estepona, het zwaartepunt van de “Costa del Sol”, zeg maar, dan ging het over grote aantallen van vooral zon en strand zoekende toeristen die verbleven in grote appartementscomplexen of in al even grote hotels. En of die appartementen nu comfortabel of zelfs luxueus waren en de hotels 1, 2, 3 of meer sterren torsten, ze zaten vol.  Marbella was altijd wat chiquer dan Torremolinos, Puerto Bañus deed aan een decadente TV-reeks denken, Estepona wat familialer, in Sotogrande kan je je boot voor de deur parkeren en alle baaitjes en stranden daartussen hadden één gemene deler: volk!  Het was de speeltuin van de Europese touroperatoren terwijl het luchtruim zowat exclusief aan de low cost vliegers toebehoorde.  Vanaf Tarifa en verder in de richting van Cadiz hadden de kite- en andere surfers het rijk vrij op de mooiste stranden van het Iberisch schiereiland. In het binnenland deden vooral de grote kunststeden gouden zaken: Sevilla, Granada, Cordoba, Ronda, Malaga zelf waren op enkele jaren tijd geweldige city-trip bestemmingen geworden.  De historische gebouwen en de kunstschatten trokken massaal veel bezoekers maar de plaatselijke horeca deed het nog beter!

Die markt, honderdduizenden bezoekers en miljarden euro’s omzet groot, klapte begin maart op enkele dagen compleet in mekaar.  Spanje kondigde een volledige lockdown af en sloot haar grenzen.  De mondiale luchtvaart parkeerde haar toestellen op inmiddels ongebruikte luchthavens.  Annuleringen waren de orde van de dag en regeringen kondigden steunmaatregelen af waarvan ze niet wisten wie ze ging betalen en die een druppel op een hete plaat leken te zijn.

Hoe die toestand gaat verholpen worden is de vraag van 100 miljard.  Ik vrees dat de “meerwaardezoeker” de zaak niet gaat oplossen, alhoewel zijn belangstelling en klandizie meer dan welkom is.  De stad Málaga heeft inmiddels, onder de noemer “Málaga Tourism Challenge” en de slogan “Reactivar – Renovar – Reinventar” een oproep gelanceerd naar acties en ideeën om het toerisme te herlanceren.  Ik wens de burgemeester en zijn staf alle succes.  We hebben het nu nog maar enkel over Andalucia en de Costa del Sol gehad.  Spanje “as a whole”ontving in 2019 zo maar even 83,7 miljoen buitenlandse toeristen.  Het is daarmee het op één na meest populaire land ter wereld. België is daarbij goed voor meer dan 2,5 miljoen bezoekers, een stijging tegenover 2018 met 1,4%.  Andalucia verwelkomde datzelfde jaar 12,1 miljoen bezoekers, een stijging met 3,4%.  Toerisme is voor Spanje de 3^de grootste bijdrager tot het BNP met een aandeel van 10 – 11% en een waarde van 92 miljard euro (gegevens 2019).

Wie het toverwoord kent mag zich aanmelden bij Pedro Sánchez Pérez-Castejón, Présidente del Gobierno Español, Palacio de la Moncloa, Avenida Puerto de Hierro s/n 28071 Madrid.